راه تعیین امام

راه تعیین امام‏
امامیه جملگى برآنند که دو راه براى تعیین امام وجود دارد:
1. نص از سوى خدا یا پیامبر یا امامى که امامت او به نص اثبات شده باشد.
                        نهج الحق و کشف الصدق-ترجمه کهنسال، ص: 186
2. آشکار شدن معجزات بر دست او؛ زیرا شرط امامت عصمت است و عصمت از امور باطنى است که جز خدا کسى بر آن آگاهى ندارد. اهل سنت در این مسأله مخالفت ورزیده‏اند و فرمانبردارى از ابو بکر را بر شرق و غرب جهان واجب ساخته‏اند زیرا عمر بن خطاب از چهار تن دیگر (ابو عبیده، سالم مولى حذیفه، بشیر بن سعد و اسید بن حضیر- و نه کس دیگر-) براى ابو بکر بیعت گرفته است. «1» چگونه بر کسى که به خدا و رستاخیز ایمان دارد. رواست از شخصى فرمان برد که‏
                        نهج الحق و کشف الصدق-ترجمه کهنسال، ص: 187
نه گفتار و نصى از خدا و رسول خدا براى پیشوایى‏اش وجود دارد و نه امت او را بر همه مردم برگزیده‏اند؟ تنها به سبب آنکه چهار تن با او بیعت کرده‏اند. حتّى جوینى که از بزرگترین دانشمندان سنى و دشمن‏ترین آدمیان نسبت به اهل بیت است، اعتقاد داشته که اگر یک تن از بنى هاشم با یک تن دیگر بیعت کند، بیعت فقط براى همان شخص منعقد مى‏گردد نه غیر او. آیا خردمند مى‏پذیرد به چنین مذهبى گردن نهد و فرمانبردار کسى باشد که عدالت او را نمى‏داند و از ایمان یا بى‏ایمانى او بى‏خبر است؟ با او افت و خیزى نداشته تا شناخت معتبرى داشته باشد و تنها از آن رو که یک تن با او بیعت کرده، او نیز بیعت کند؟ آیا این جز نادانى محض و حماقت است؟ پناه به خدا از پیروى هوس و چیرگى محبت دنیا.
از شگفت انگیزترین امور، پژوهش اشاعره در این باب و فروع و تفاصیل آن است.
ایشان که دعوى خطاکارى همه مردم را دارند و خداوند را با آوردن شریعتها و آیینها، فریبنده آدمیان مى‏دانند، نه مى‏توانند به راستى این امر یقین داشته باشند و نه حتّى گمان.
با چیرگى یافتن گمراهى و کفر و گناهانى که از خدا سرزده خردمند چگونه مى‏تواند به راستى شریعت ظن داشته باشد؟ بلکه باید به خطاى آن گمان داشت و به حال اغلب نگریست که صلاح جهان بسیار اندک است.
وانگهى آنها روا مى‏دانند که پروردگار، تنفس را با وجود نیاز به آن حرام سازد و در شدت تشنگى، نوشیدن آب را بر ما حرام گرداند با آنکه هیچ فایده‏اى در ترک آن و زیانى در نوشیدنش نیست، چگونه مى‏توانند جزم کنند که خداوند به بنده‏اش لطف دارد و مصلحت در پیروى از این امام است؟
تعیین امام‏
همه امامیه باور دارند که امام پس از پیامبر- درود خداوند بر او باد- على بن ابى طالب علیه السّلام است. اهل سنت مى‏گویند، امام ابو بکر بن ابى قحافه و پس از او عمر بن‏
                        نهج الحق و کشف الصدق-ترجمه کهنسال، ص: 188
خطاب، عثمان بن عفان و سرانجام على بن ابى طالب است. سنیان با چنین رأیى از معقول و منقول سر پیچیده‏اند.